Zwinne badania UX: dlaczego warto je włączyć w proces projektowania?

Kiedy w projekcie pojawia się temat badań, osoby decyzyjne często stwierdzają: "Przecież znamy naszych klientów, po co wydawać na to gigantyczne środki?".

Ale znajomość klientów nie oznacza, że rozumiemy, jak korzystają z proponowanych rozwiązań. Tę wiedzę można pozyskać tylko przez badania, które wcale nie muszą być drogie - jeśli podejdziemy do nich w sposób zwinny.

Na czym polegają badania UX?

Upraszczając, badania UX możemy podzielić na dwie grupy:

1. Badania eksploracyjne - pozwalają nam zrozumieć użytkowników, jak użytkownicy pracują z obecnymi systemami. Dzięki temu wiemy, dla kogo tworzymy dany produkt i jakie cele będzie on realizował. Badania prowadzi się metodami etnograficznymi, takimi jak wywiad indywidualny czy obserwacja uczestnicząca.
2. Badania weryfikacyjne - polegają na testowaniu wczesnych projektów (nawet szkiców), prototypów czy działającego systemu. To pozwala nam zderzyć założenia projektowe z zachowaniami realnych użytkowników. Wnioski mogą wpłynąć na różne elementu interfejsu: od drobnych (jak etykiety) po fundamentalne (np. system nawigacji czy architektura strony). Do takich badań należą m.in. testy użyteczności.

Warto też pamiętać, że badania UX różnią się od badań marketingowych. Te drugie służą poznaniu potrzeb i w większej mierze opierają się na deklaracjach użytkowników. Za ich pomocą szukamy odpowiedzi na pytanie "Czego chcą użytkownicy? Za jakie rozwiązania będą gotowi zapłacić?", podczas gdy badania UX mają na celu zrozumienie, jak pracuje użytkownik, jaki jest jego kontekst i co osiągnąć.

Zwinne podejście

Aby dostarczać wiarygodnej wiedzy na ten temat, badania UX nie muszą wcale angażować dużych grup użytkowników. Według Norman Nielsen Group wystarczy 5 badanych, by wykryć problemy dotyczące 80% użytkowników. Przy tak małej grupie, badania można często powtarzać, weryfikując kolejne założenia, podczas gdy przy kosztownych badaniach na dużych grupach wyniki bardzo często się powtarzają. Większa liczba użytkowników nie przekłada się na większą liczbę wniosków ani nie podnosi ich jakości. Podczas samych badań najlepiej dawać użytkownikom bardzo konkretne zadania, bazujące na ich pracy z obecnymi systemami. Takie badanie może potrwać zaledwie 30 minut, a i tak wniesie wiele do naszego rozumienia użytkowników. Przeprowadzenie badania na 5 osobach zajmie zaledwie 2,5 godziny.

Całość badania, z przygotowaniem prototypu, scenariusza i logistyki może trwać krócej niż 5 dni. Zamykając cały proces w przeciągu jednego tygodnia możemy niskim kosztem uzyskać wyniki, które zmienią sposób postrzegania systemu wewnątrz organizacji i pozwolą podjąć lepsze decyzje projektowe.

Zwinne badania UX w praktyce

Projektując duży system B2B e-commerce dla jednego z naszych klientów prowadziliśmy badania UX na każdym etapie projektu: od początkowych warsztatów z interesariuszami przez wywiady kontekstowe po testy na wczesnych prototypach.

Badania pozwalające lepiej zrozumieć użytkowników systemu i potrzeby biznesowe

Przeprowadziliśmy serię warsztatów z kluczowymi działami wewnątrz firmy, by lepiej zrozumieć specyfikę biznesu. Podczas jednego z pierwszych spotkań stworzyliśmy personę kluczowego segmentu użytkowników. Następnie weryfikowaliśmy założenia dotyczące persony i jej kontekstu przez wywiady z użytkownikami z tego segmentu. Wywiady stały się dla nas punktem wyjścia do projektowania: wiedzieliśmy, jak obecnie użytkownicy korzystają z systemu e-commerce i jakie problemy napotykają.

Badania weryfikacyjne punktowe

Po około dwóch miesiącach prac nad nowym systemem przetestowaliśmy prototyp z użytkownikami i zweryfikowaliśmy kluczowe procesy. Zobaczyliśmy, jak użytkownicy nawigują w systemie i jakie wrażenie robi na nich nowy interfejs. Wnioski przełożyły się m.in. na zmiany nazewnictwa i struktury niektórych sekcji.

Badania weryfikacyjne całościowe

Na koniec projektu planujemy doszlifować projekt przez całościowe badania rozbudowanego prototypu. Użytkownik otrzyma zadania związane ze swoją obecną pracą: zamówienie, rozliczenie czy negocjacje z działem sprzedaży.

Test small, test often

Nawet w przypadku dużych projektów badania UX nie muszą być kosztowne ani angażować dużej grupy. Najważniejsze, by badania na mniejszej grupie przeprowadzać często, na różnych etapach projektu i sprowadzać do praktycznych wniosków. Dzięki wkomponowaniu ich w proces projektowy możemy zwinnie weryfikować hipotezy i dokonywać lepszych wyborów.